CONCORDIA DISCORDANTIUM CANONUM (II)

Autor: Graciano (o Franciscus Gracianus, Jean Gratien, Johannes Gratianus, Gratiani, Giovanni Graziano en italiano, Gratian en inglés).


DECRETI PARS SECUNDA

CAUSA I.

QUESTIO I.

C. I. Symoniaci gratiam non prestant, quam querunt uendere.

C. II. Inaniter sacerdos dicitur, quicumque symoniace ordinatur.

C. III. Spolietur honore, qui ecclesiam per pecuniam obtinet.

[C. IV.]

C. V. Partem habebit cum Symone, qui contra symoniacos uehementer non exarserit.

C. VI. Symonis dampnatio dantem pariter et accipientem inuoluit.

C. VII. Anathematis sententia dampnatur, qui symoniace ordinatur.

C. VIII. Dampnatur episcopus, qui per pecuniam ordinationem facit.

C. IX. A sacerdotio sit alienus, qui per pecunias ordinat uel ordinatur.

C. X. Nec ordinari, nec promoueri in ecclesia Dei per pecuniam aliquis ualet.

C. XI. De eodem.

C. XII. Symoniaci sacerdotes esse non possunt.

[C. XIII.]

C. XIV. Qui precio ordinat, lepram, non offitium confert.

[C. XV.]

[C. XVI.]

C. XVII. Qui perfectionem Spiritus non habent, ipsam dare non possunt.

C. XVIII. Symoniacus per prauam manus inpositionem non consecrationem, sed dampnationem prestat.

C. XIX. Symoniaci fidei integritatem non habent.

C. XX. Symoniacus infidelis esse probatur.

C. XXI. Symoniacorum heresis ceteris dampnabilior esse probatur.

C. XXII. Et qui dat, et qui accipit, ut ordines sacri prestentur, anathema sit.

C. XXIII. Mali prophetae, non boni prophetiam uendebant.

[C. XXIV.]

C. XXV. Que malo inchoantur principio, non bono peraguntur exitu.

C. XXVI. Non superedificatur bonum opus, ubi Christus fundamentum non est.

C. XXVII. Non potest fieri elemosina ex pecunia symoniace adquisita.

C. XXVIII. Pastor symoniacus nullam ouibus prebet medelam.

C. XXIX. Symoniacorum sacramenta effectu gratiae carent.

C. XXX. Siue bonus, siue malus sit minister, per utrumque Deus effectum gratiae confert.

C. XXXI. De eodem.

C. XXXII. De eodem.

[C. XXXIII.]

C. XXXIV. Sacramenta, que non mutantur, catholicis et hereticis communia probantur.

C. XXXV. De eodem.

C. XXXVI. Non fugiantur sacramenta, a quocumque

C. XXXVII. Hominum malitia sacramenta non profanat.

C. XXXVIII. Sacramenta mali habere possunt, licet uirtutem

C. XXXIX. Licet sacramenta mali ministrent, remissionem peccatorum non prestant.

C. XL. De his qui a pseudoepiscopis ordinantur.

C. XLI. Que pro necessitate conceduntur, eadem cessante cessabunt.

C. XLII. Qui ab hereticis redeunt, sine spe promotionis in

C. XLIII. De episcopis, qui consecrant, qualem consecrare non licet.

C. XLIV. Symoniaci rei sunt infidelitatis eorum, qui scandalizantur.

C. XLV. Sicut honore, ita et scientia quisque precellere debet.

C. XLVI. Baptismus sine per bonum, siue per malum ministretur, reiterari non debet.

C. XLVII. De eodem.

C. XLVIII. Baptisma Christi, etsi nulla peruersitate

[C. XLIX.]

C. L. De eodem.

C. LI. Per manus inpositionem confirmantur qui ab hereticis baptisma accipiunt.

C. LII. Rebaptizentur et ordinentur qui de Paulianistis et Cathafrigis ad ecclesiam redeunt.

[C. LIII.]

C. LIV. Dum uerbum accedit ad elementum, fit sacramentum.

C. LV. Extra ecclesiam baptizati si ad ecclesiam non redierint perniciem sibi accumulant.

C. LVI. Inutilia sunt dona, que preter ecclesiae unitatem habentur.

C. LVII. Baptisma semel traditum non est reiterandum.

C. LVIII. Etiam per malos boni colliguntur.

C. LIX. De his, qui per ignorantiam ordinantur antequam baptizentur.

C. LX.

C. LXI. Non placent Deo que ab hereticis offeruntur.

C. LXII. De eodem.

[C. LXIII.]

C. LXIV. Sine fide et karitate nec euangelium habetur, nec prosunt aliqua bona.

[C. LXV.]

C. LXVI. Hereticorum benedictio maledictio est.

C. LXVII. Neque cum hereticis, neque cum scismaticis licet orare.

C. LXVIII. Extra ecclesiam non sunt uera sacrificia.

C. LXIX. Inpiorum manibus diuina sacramenta se subducunt.

C. LXX. Sacramenta extra ecclesiam ministrari possunt, salutem uero conferre non possunt.

C. LXXI. Vera sacrificia non nisi in fide ecclesiae celebrantur.

C. LXXII. De manu hereticorum communio non est recipienda.

C. LXXIII. Sacerdotes hereticorum Christi honoribus non habentur digni.

C. LXXIV. Manus positio non est sacramenti iteracio.

C. LXXV. Qui in baptismo sanctus est, ad altare

C. LXXVI. Benedictionibus hereticorum Deus maledicit.

C. LXXVII. Boni et mali sacerdotes eque corpus Christi conficiunt.

C. LXXVIII. De eodem.

C. LXXIX. De his, qui sanctis male utuntur.

C. LXXX. Quisque non tam sanctificatur ex hostiis, quam peccato polluitur.

C. LXXXI. Contra Spiritum sanctum uerbum dicitur, cum ex dispersione numquam reditur.

C. LXXXII. Non hominum meritis, sed uirtute Spiritus sancti peccata remittuntur.

C. LXXXIII. Non merita personarum, sed offitia sacerdotum dominus considerat.

C. LXXXIV. Non merita sacerdotum, sed uirtus diuina sacramenta sanctificat.

C. LXXXV. Non sacerdotum uitam, sed que docent et ministrant considerare debemus.

C. LXXXVI. De eodem.

C. LXXXVII. Sacerdotum inmunditia sacramentum non polluit.

C. LXXXVIII. Etiam per malum ministrum dona Dei ad eos

C. LXXXIX. Sacramentis malitia non nocet episcopi. Item Gregorius.

C. XC. Sacerdotis non uerba, sed merita eucharistiam faciunt.

C. XCI. Tanto facilius sacerdotes exaudiuntur, quanto apud Deum sunt digniores.

C. XCII. Non adest Spiritus sanctus sacramentis, que per criminosos ministrantur.

C. CXIII. Manus inmunda tacta coinquinat, non mundat.

C. XCIV. Eque seruandum est uerbum Christi et corpus Christi.

[C. XCV.]

C. XCVI. Sacerdotes nomen Domini inuocant, Dominus autem benedictionem prestat.

C. XCVII. Qui recedit ab ecclesia, nec baptisma, nec uim dandi amittit.

C. XCVIII. Sacramenta quamuis obsint indigne tractantibus, prosunt tamen per eos digne sumentibus.

C. XCIX. A baptizandis uel consignandis pretia non exigantur.

C. C. A percipiente gratiam communionis pretium exigi non debet.

C. CI. Munera inuisibilis gratiae questibus non sunt conparanda.

C. CII Nichil a sacerdotibus exigatur pro balsamo, quod in crismate ponitur.

C. CIII. Non est aliquid exigendum ab his, qui infantes suos ad baptizandum adducunt.

C. CIV. Qui baptizantur nullus in concam nummos mittere cogat.

C. CV. Pro perceptione crismatis uel baptismi aliquid exigi non debet.

C. CVI. Nec pro dedicandis basilicis nec pro ceteris sacramentis conferendis aliquid exigi debet.

C. CVII. De multiplici genere symoniacorum.

C. CVIII. De his, qui non symoniace a symoniacis ordinantur.

C. CIX. De eo, qui ordinatur ab illo, quem scit symoniacum esse.

C. CX. Symoniacis in dignitate seruanda nulla est inpendenda misericordia.

C. CXI. De his qui inuiti ad hereticorum ordinationem trahuntur.

C. CXII. Qui ab heresi ad ecclesiam redeunt, in quo inueniuntur ordine ex beneficio perseuerent.

C. CXIII. Ordinationes, que symoniace fiunt, diiudicantur falsae.

C. CXIV. De multiplici genere symoniacorum.

C. CXV. Eternam dampnationem inueniet qui quolibet munere ad sacrum ordinem accedit.

C. CXVI. Pro ordinationibus nichil omnino accipiatur.

C. CXVII. Nec pretio, nec gratia, uel suplicatione aliqui ad sacros ordines accedant.

C. CXVIII. Ad episcopalem honorem nullus per ambitum accedat.

C. CXIX. De eodem.

C. CXX. Neque fauore, neque uenalitate ad sacros ordines quisquam promoueatur.

C. CXXI. Episcopo interueniente Papa quemdam acolitum ordinauit.

C. CXXII. Quisquis in Romana ecclesia ordinem sacrum acceperit, ab ea ulterius egredi non poterit.

C. CXXIII. De eodem.

C. CXXIV. Pretio interueniente offitium sacerdotale non restituatur.

C. CXXV. Sacrilegi sunt iudicandi qui ecclesias non

[C. CXXVI.]

[C. CXXVII.]

[C. CXXVIII.]

[C. CXXIX.]

[C. CXXX.]

QUESTIO II.

C. I. Pro dedicandis ecclesiis nichil exigatur.

C. II. Ab his, qui ad conuersionem accedunt, nichil est exigendum, nec precio aliquis ad conuersionem est inuitandus.

C. III. De eodem.

C. IV. Ab ordinato non debet aliquid exigi, sed nec uoluntarie oblata respui oportet.

[C. V.]

C. VI. Qui sumptibus propriis sustentari possunt, ab ecclesia stipendia non accipiant.

C. VII. Quibus sua sufficiunt alimentis ecclesiae non sustententur.

C. VIII. Qui sua relinquere non uult sumptibus ecclessiae sustentari non debet.

C. IX. Qui sua relinquunt, uel pauperibus distribuunt, uel ecclesiae rebus adiungunt, laudabiliter ecclesiastica dispensant.

C. X. Iuxta meritum laboris sacerdotes clericis ecclesiastica stipendia distribuant.

QUESTIO III.

C. I. De his, qui sacros ordines munerum acceptione dispensant.

C. II. De his, qui ecclesias uel ecclesiastica beneficia uendunt.

C. III. Ab offitio suspendatur episcopus beneficia uel ecclesiastica offitia uendens.

C. IV. Nec altaria, nec prebendas episcopis uendere licet.

C. V. Quicquid data uel promissa pecunia in sacris ordinibus acquiritur irritum habeatur.

C. VI.

C. VII. Qui ecclesiastica beneficia emunt, ecclesias quoque emere probantur.

C. VIII. Quare euangelio non prohibeatur, inuestitura ecclesiae a laicis fieri.

C. IX. Ministri et seruitores ecclesiae absque ulla uenalitate ab episcopis ordinentur.

C. X. Qui dona Dei uendunt uel emunt, pariter a Deo dampnantur.

C. XI. Qui gratiam, quam a Deo accipiunt, non gratis exercent, uenditores sunt columbarum.

C. XII. Que ex consecratione proueniunt, nemo in suum ius ui uel munere conuertat.

C. XIII. Symoniaci sunt episcopi, qui decimas et oblationes laicis, non clericis distribuunt.

C. XIV. Spiritum sanctum uendit, qui decimas pro pecunia tribuit.

C. XV. Careat honore male acquisito, qui ecclesiastica beneficia per pecuniam inuenire temptauerit.

QUESTIO IV.

C. I. Alienum crimen nescientem non maculat.

[C. II.]

C. III. De infantibus, qui ab hereticis baptizantur.

C. IV. De eodem.

C. V. Consanguineorum maleficia in nullo clericis obsunt, nisi conscii fuerint.

[C. VI.]

C. VII. Perfidia parentum filiis obesse non debet.

C. VIII. Non inputantur peccata parentum his, qui ab eis personaliter diuisi probantur.

C. IX. Ei, qui imitatur, inpietas alterius nocet.

[C. X.]

C. XI. De ecclesia, que pactione consecratur.

[C. XII.]

C. XIII. Inperator Valentinianus Augustus.

QUESTIO V.

C. I. De paruulis, qui cupiditate parentum ecclesias emunt.

C. II. In dignitate seruanda symoniacis misericordia potest inpendi, si eos uita commendat.

C. III. De quodam, pro quo incuria parentum pecuniam dedit non episcopo, sed uni principum eius.

QUESTIO VI.

C. I. Nec timore, nec premiis, nec potentum suffragio episcopi subscribatur electioni.

C. II. Symoniacus est, qui ut eligatur premia largitur.

C. III. Sicut ordinatio, sic electio uel consensus sine uenalitate debet preferri.

QUESTIO VII.

C. I. Qui redeuntes ab heresi in suis ordinibus recipiantur.

C. II. De his, qui pro muneribus ordinationem faciunt, et qui redeuntes ab heresi in suis ordinibus recipiuntur.

C. III. De eodem.

C. IV. Qui redeuntes ab hereticis recipi possunt uel qui non.

C. V. In ordine male accepto symoniaci penitentiam agere non possunt.

C. VI. Pro temporum necessitate apostolicae sedis decreta temperantur.

C. VII. Cessante necessitate, debet cessare, quod urgebat.

C. VIII. Iterum ordinentur, qui ex Nouatianis ad ecclesiam redierint.

C. IX. Iuramentum a scismate redeuntium.

C. X. Qui extra ecclesiam baptizati uel rebaptizati fuerint, ad ecclesiasticam miliciam non admittantur.

C. XI. Rigor canonum pro persona aliquando relaxatur.

C. XII. Canonum decreta pietatis intuitu nonnumquam relaxantur.

C. XIII. Necessitatis causa quedam in ecclesia tollerantur.

C. XV. Ex dispensatione quedam tollerantur, que rigor canonum condempnat.

C. XVI. De eodem.

C. XVII. Utilitatis intuitu quedam in ecclesia tollerantur.

C. XVIII. Laicis, qui contra canonum decreta ad episcopatum promouentur, ex misericordia susceptum offitium relinquitur.

C. XIX. Donatistae et Nouatiani, quamuis reprehensibiliter ordinati, tamen ex necessitate tollerantur.

C. XX. De eodem.

C. XXI. Redeuntes ab heresi post publicam professionem in suis ordinibus recipi possunt.

C. XXII. Ab heresi redeuntes heresim et eius auctores publice detestentur.

C. XXIII. Quando in ecclesia aliqua sint tolleranda.

C. XXIV. Redeuntes ab hereticis sunt reordinandi

C. XXV. De eodem.

[C. XXVI.] Libro 9. Codicis titulo ad legem Iuliam repetundarum.

C. XXVII. De eodem.

CAUSA II.

QUESTIO I.

C. I. Dampnari non ualet nisi aut conuictus aut sponte confessus.

C. II. De eodem.

C. III. De eodem.

C. IV. De eodem.

C. V. De eodem.

C. VI. Multi per tollerantiam sustinendi sunt, quamuis sententia diuini iudicii sint condempnati.

C. VII. Nullum reseruetur iudicium, nisi rationabiliter habitum.

C. VIII. Ultima sententia debet de scripto preferri.

C. IX. De eodem.

C. X. Restituendus est, quem neque confessum, neque conuictum constat esse eiectum.

C. XI. Antequam causa probetur, aliquis excommunicari non debet.

C. XII. Incerta et dubia iudicari non possunt.

C. XIII. Nec ex suspicionis arbitrio, nec ante uerum et

C. XIV. Qui ab accusatione prohibeantur, et qui recipiantur.

C. XV. Sine accusatione manifesta iudicantur.

C. XVI. De eodem.

C. XVII. Ordinem iudiciarium manifesta non desiderat causa.

C. XVIII. Quando aliqui sunt corrigendi, quando tollerandi.

C. XIX. Peccatum, quod iudici tantum notum est, ab eo dampnari non ualet.

C. XX. Sententia non precipitanter ferenda est.

C. XXI. Sine accusatore manifesta ferienda sunt.

QUESTIO II.

C. I. Ante litem contestatam possessori cuncta sunt restituenda.

C. II. De eodem.

C. III. Nullus debet accusari, dum suis rebus fuerit expoliatus.

C. IV. Nec conuocari ad sinodum, nec in aliquo iudicari debet expoliatus.

C. V. De eodem.

C. VI. De eodem.

QUESTIO III.

C. I. De his, qui non probanda obiciunt.

C. II. Si accusator in accusatione defecerit, talionem recipiat.

C. III. De eodem.

C. IV. De his, qui falsis criminibus aliquem inpetunt.

C. V. Conuicium non est pro accusatione habendum.

C. VI. De eo, qui promissione illectus ab accusatione desistit.

C. VII. De his, qui accusationem deserunt, ut ecclesiasticos ordines accipiant.

C. VIII. De eo, quem penitet criminaliter accusasse.

QUESTIO V. *

C. I. Iuramentum a sacerdotibus non est exigendum.

[C. II.]

[C. III.]

C. IV. Si quis presbiter contra laicum, uel laicum contra clericum querimoniam habet.

C. V. Sacerdos a populo accusatus iuramento innocentiam suam affirmet.

C. VI. De Leone episcopo, quem B. Gregorius fecit purgationem prebere.

C. VII. Quod B. Gregorius Mennam episcopum iuramento purgari fecit.

C. VIII. De Maximo Salonitano episcopo, ut sacramento semet ipsum expurget.

C. IX. De eodem.

C. X. Qualiter Sixtus semetipsum purgauit.

C. XI. De causa Gillandi presbiteri.

C. XII. De purgatione clericorum, si conuinci non poterunt.

C. XIII. De eodem.

C. XIV. De eodem.

C. XV. Item ex Concilio Triburiensi.

C. XVI. De eodem.

C. XVII. De eodem.

C. XVIII. De Leone qualiter semet ipsum purgauit.

C. XIX. Qualiter sacerdotes purgari debeant.

C. XX. Feruentis aquae et candentis ferri iudicium

[C. XXI.]

C. XXII. In nouo testamento monomachia non recipitur.

C. XXIII. Si furta in monasterio fiant, monachi iudicio se expurgent.

C. XXIV. Quicumque de adulterio accusatur, probabili

C. XXV. Cum plures de adulterio accusantur, et unus

C. XXVI. Pro singulis missa celebretur, qui de aliquo crimine accusantur.

QUESTIO IV.

C. I. Quot testibus quisque clericorum conuinci debeat.

C. II. Quot testibus episcopus, uel presbiter uel reliqui

C. III. Episcopi non nisi sub LXXII. testibus condempnandi sunt.

QUESTIO VI.

C. I. Causae uiciatae remedium appellationis subueniat.

C. II. De eodem.

C. III. De eodem.

C. IV. Quisquis pulsatus fuerit, apostolicam sedem appellet.

C. V. Episcopi grauioribus causis pulsati apostolicam sedem appellent.

C. VI. Ad Romanam ecclesiam ab omnibus appelletur.

C. VII. Qui a proprio metropolitano se grauari putauerit, maiorem sedem appellet.

C. VIII. Ad Romanam ecclesiam appelletur ab omnibus quasi ad matrem.

C. IX. Quociens aliquis appellauerit, audientia sibi non denegetur.

C. X. Iniuste dampnati restitutionem, et obpressi auxilium a Romana debent habere ecclesia.

C. XI. De causa appellationis cognoscere non licet nisi ei, ad quem appellatur.

C. XII. Iudicia appellantium ab eis sunt audienda, ad quos appellatur.

C. XIII. De Remensi archiepiscopo, qui appellantem Romanam sedem iudicare ausus est.

C. XIV. Quisque eam obedientiam maioribus exhibeat, quam ab inferioribus desiderat.

C. XV. Qui grauatur a proprio metropolitano, primatis aut uniuersalis ecclesiae sedem appellet.

C. XVI. Romanam sedem appellet qui iudicem suspectum habuerit.

C. XVII. De eodem.

C. XVIII. Ante exitum causae per appellationem recedere licet.

C. XIX. Excommunicetur, qui iudicibus suis obtemperare noluerit.

C. XX. Non denegetur ei appellatio, quem in supplicio sententia destinauit.

C. XXI. Ante datam sententiam licet alicui appellare.

C. XXII. Post datam sententiam infra quod tempus quisque appellare debeat.

C. XXIII.

C. XXIV. A quo appellatur ad quem appellatum fuerit dimissoriae litterae dirigantur.

C. XXV. De his, qui causa dilationis appellant.

C. XXVI. Cum possessor appellat, dum euentus causae dubius est, possessionis fructus sequestrentur.

C. XXVII. Iniuste appellans omnimodo puniendus est.

C. XXVIII. Infra decem dies appellationis remedium conceditur.

[C. XXIX.]

C. XXX.

C. XXXI. De libellis dimissoriis.

C. XXXII. Excommunicetur catholicus, qui causam suam iudicio infidelium committit.

C. XXXIII. A quibus iudicibus prouocari non licet.

C. XXXIV. A iudicibus, qui eliguntur communi consensu prouocari licet.

C. XXXV. Qui de episcoporum iudiciis queruntur, a uicinis episcopis audiantur, uel ab aliis ex consensu eorum adhibitis.

C. XXXVI.

C. XXXVII. Cum per appellationem sententia soluitur, non debet ei obesse, qui iniquo animo non iudicauit.

C. XXXVIII. Clericus non deuocetur ad testimonium illius causae, cuius primum cognitionem suscepit.

C. XXXIX. Non licet appellari ab eis, ad quos prouocatum fuerit.

C. XL. Appellationem in causa capitali uel status interpositam per procuratorem exequi non licet.

[C. XLI.]

QUESTIO VII.

C. I. Laici in accusatione episcoporum recipiendi non sunt.

C. II. Laicus clericum non accuset.

C. III. De eodem.

C. IV. Anathematizatus sacerdotes accusare non potest.

C. V. De eodem.

C. VI. Nec clerici in accusatione laicorum, nec laici in accusatione clericorum sunt recipiendi.

C. VII. De eodem.

C. VIII. Laici clericos accusare non debent.

[C. IX.]

C. X. Minores non debent accusare maiores.

C. XI. De eodem.

C. XII. De eodem.

C. XIII. Oues pastorem suum, nisi a fide exorbitauerit, accusare non possunt.

C. XIV. Quare laici non audiantur in accusatione episcoporum.

C. XV. Sacerdotes non nisi a uiris idoneis et probatis accusari possunt.

C. XVI. Communione priuetur, qui primati aduersus episcopum conqueritur prius, quam eum familiariter conuenerit.

C. XVII. Nisi opinione discussa non audiantur accusatores episcoporum.

C. XVIII. Maiores natu non accusent qui non sunt rectae fidei et conuersationis.

C. XIX. Absque duobus uel tribus testibus non recipiatur episcoporum accusatio.

C. XX. Pro sola conuentione episcopi non submoueatur aliquis a communione.

C. XXI. Quare subditi prelatos suos reprehendere non possunt.

C. XXII. Non omnes subditi, sed criminosi tantum prohibentur accusare prelatos.

C. XXIII. Infames hereticos accusare non possunt.

C. XXIV. Christianos accusare uel in eos testificari non possunt qui fidem acceptam deseruerunt.

C. XXV. Heretici, Iudei uel pagani Christianos accusare non possunt.

C. XXVI. Hereticus hereticum accusare et contra eum testificari potest.

C. XXVII. Que publicis documentis probari non possunt tolleranda sunt.

C. XXVIII. Quem etas, non uita seniorem facit, grauiter increpandus est.

C. XXIX. Dignitas non facit episcopum, sed uita.

C. XXX. Vita episcopi, non nomen reuerentiam meretur.

C. XXXI. Docti ab indoctis, clerici a laicis quandoque merito reprehenduntur.

C. XXXII. Qui susceptum offitium non administrat, non est episcopus, sed canis inpudicus.

C. XXXIII. Maiores et minores non dignitate, sed uita intelligi oportet.

C. XXXIV. Non episcopi nomen, sed uita maiorem facit.

C. XXXV. Episcopi licet sint pares meritis, gradu tamen dignitatis differunt.

C. XXXVI. Non in honore, sed in ueritate filius equatur uel preponitur patri.

C. XXXVII. Equales fuerunt meritis, licet gradu differentes, Petrus et Paulus.

C. XXXVIII. Qui sacerdotes esse non possunt, sacerdotes accusare non ualent.

C. XXXIX. Sacerdotes accusare uel in eos testificari non

C. XL. Petrus a fidelibus interrogatus, cur ad gentes intrasset non ex potestate respondit, sed humiliter rationem reddidit.

C. XLI. Inperiali iudicio Apostolicus emendare promittit,

C. XLII. Redarguendi se licentiam B. Gregorius aliis prestat.

[C. XLIII.] Item.

C. XLIV. Paulus Deaclinae ciuitatis episcopus subditorum accusatione conuictus deponitur.

C. XLV. Quod subditi prelatos suos accusare possunt.

C. XLVI. Vitam prelatorum subditi nulla simulatione negligant.

C. XLVII. Clerici excessus sui episcopi auribus deferant Romani Pontificis.

C. XLVIII. De eodem.

C. XLIX. Clerici aut laici sine examinatione ad episcoporum accusationem non admittantur.

C. L. Quelibet persona episcopos aut alios accusans, monstranda documentis inferat.

C. LI. Sacerdotes non accusent qui ad eundem ordinem prouehi non possunt.

C. LII. Nisi inreprehensibiles in maiorum accusatione non recipiantur.

C. LIII. Monachi sacerdotes accusare uel in eos testificari non possunt.

C. LIV. Monachi in accusatione non sunt audiendi.

C.LV. Consentire conuincitur, qui cum possit, peruersis negligit obuiare.

C. LVI. Ecclesiae parum prodesse conuincitur eius uita, qui destruentibus non resistit.

C. LVII Subditi uicia prelatorum reprehendere studeant.

C. LVIII. Clerici siue electi monachi sint cubicularii episcopi.

C. LIX. Prauos in sua societate episcopus habere non debet.

C. LX. Viros boni testimonii episcopi semper secum habeant.

QUESTIO VIII.

C. I. Accusatio semper fiat in scriptis.

[C. II.]

C. III. Accusatio semper debet fieri in scriptis.

C. IV. De eodem.

C. V. De eodem.

CAUSA III.

QUESTIO I.

C. I. Expoliatis uel eiectis omnia sunt redintegranda.

C. II. De eodem.

C. III. De eodem.

C. IV. De eodem.

C. V. Non est sacerdos, sed scismaticus, qui fratrum se obsequio subtrahit.

C. VI. Excommunicentur qui obprobrium et calumpniam inferunt sacerdotibus.

QUESTIO II.

C. I. Secundum tempus expoliationis conceduntur induciae restitutionis.

C. II. Dum possessiones uel res episcopi detinentur, aliquid sibi obici non potest.

C. III. Ante litem contestatam uiolenter ablata restituantur.

C. IV. Deiciantur a clero et infames fiant, qui loca expulsorum adulterina feditate inuaserunt.

C. V. Induciae sex mensium eiectis uel expoliatis prestantur.

C. VI. Post restitutionem induciae prestandae sunt.

C. VII. De eodem.

C. VIII. Ante restitutionem aliquis ad causam uocari non debet.

C. IX. Ab administratione remoueatur qui res ecclesiae male uiuendo dispergit.

QUESTIO III.

C. I. Venienti ad iudicium induciae non negentur.

C. II. Quot mensium induciae episcopis prestandae sint.

C. III. De induciis prestandis.

C. IV. De eodem.

QUESTIO IV.

C. I. Infames eos, qui sunt bonae famae, accusare non possunt.

C. II. Qui legem suam sponte transgreditur, ante suam reuersionem recte agentes accusare non potest.

C. III. A suo proposito discedentes fiunt infames.

C. IV. Incestuosi non legitime coniuncti sacerdotes uel legitime coniunctos accusare non possunt.

C. V. Qui non sunt recipiendi in accusatione.

C. VI. De eodem.

C. VII. Anathematizati fideles accusare non possunt.

C. VIII. Clericus, qui episcopum accusauerit, infamis efficitur.

C. IX. Infames et exules fiant qui episcopos persecuntur.

C. X. Detractores et inimicorum auctores episcopos non accusent.

C. XI. Infamis uel sacrilegus religiosum Christianum accusare non potest.

C. XII. Aliud est excommunicatio, aliud anathematizatio.

QUESTIO V.

C. I. Consanguinei uel familiares aduersus extraneos testimonium non dicant.

C. II. Nuper inimici accusatores uel testes esse non possunt.

C. III. De eodem.

C. IV. Qui non possunt esse accusatores uel testes.

C. V. Ab accusationibus clericorum repellantur, quos leges seculi non admittunt.

C. VI. Alienigenae, et quos diuinae uoces mortuos appellant, episcopos accusare non possunt.

C. VII. A clericis repelluntur accusationes, quas leges seculi non adsciscunt.

C. VIII. Nec seruus, nec libertus, nec infamis episcopos accusare presumant.

C. IX. Infames, qui ad sortilegos et diuinos concurrunt, nec accusatores, nec testes esse possunt.

C. X. Suspecti aut gratiosi ad accusationem non admittantur.

C. XI. Qui inimicitiis studet et facile litigat, nec accusator nec testis esse potest.

C. XII. Familiares, suspecti, de domo prodeuntes, non recipiantur in accusatione.

C. XIII. Qui inimici uel suspecti sunt, et qui odio quoslibet insequuntur, ab accusatione remoueantur.

C. XIV. De eodem.

C. XV. Qui inimici sunt, iudices esse non possunt.

QUESTIO VI.

C. I. Ubi crimen admittitur, ibi causa uentiletur.

C. II. Accusatus nonnisi in foro suo audiatur.

C. III. De eodem.

C. IV. Intra prouinciam, et a conprouincialibus tantum causa est audienda.

C. V. A conprouincialibus accusatus uel iudicatus apostolicam sedem appellet.

C. VI. De eodem.

C. VII. Conprouinciales et metropolitani episcoporum causam audire, sed diffinire non possunt.

C. VIII. Ante apostolicam censuram in causis episcoporum non est diffinitiua sententia ferenda.

C. IX. Preter conscientiam Romani Pontificis nec concilia celebrari, nec episcopum dampnari oportet.

C. X. Quorumdam depositionem, extra conscientiam Romani Pontificis factam, pro pace tollerauit ecclesia.

C. XI. Dampnatio iniusta inrita est et in sinodo retractanda.

C. XII. Peregrina iudicia sunt submouenda.

C. XIII. De eodem.

C. XIV. Nulli liceat aliarum prouinciarum iudicium expetere.

C. XV. Absque apostolicae sedis decreto extraneos iudices adire non possumus.

C. XVI. Super appellationem alterius prouinciae iudices adire non oportet.

[C. XVII.]

C. XVIII. Ubi crimen admittitur, ibi causa uentiletur.

QUESTIO VII.

C. I. Infames iudices esse non possunt.

[C. II.] In Digestis titulo de postulando.

C. III. Qui aliorum uicia puniunt sua prius corrigere studeant.

C. IV. Ille de uita alterius iudicet, qui non habet in se ipso quod puniat.

C. V. Grauatus criminibus aliena iudicare non ualet.

C. VI. Primum nosmetipsos, deinde proximos debemus corrigere.

C. VII. Sacerdos prius sua peccata, deinde aliena detergat.

QUESTIO VIII.

C. I. Episcopus non nisi a pluribus audiatur et iudicetur.

C. II. A quot episcopis audiatur episcopus, qui in reatum inciderit.

QUESTIO IX.

C. I. Nisi reo presente accusator non audiatur.

C. II. Absente aduersario sententiam ferri non licet.

C. III. Absente reo accusator non audiatur.

C. IV. Que in absentes geruntur omnino euacuentur.

C. V. Non iudicetur qui presentialiter non accusatur uel conuincitur.

C. VI. De eodem.

C. VII. Idem Damasus ibidem continenter.

C. VIII. De eodem.

C. IX. De eodem.

C. X. Sententia feriatur qui causae suae negligit adesse.

C. XI. Absens nec accusari, nec iudicari potest.

C. XII. Altera parte absente diffinitiua sententia non feratur.

C. XIII. In absentem non est ferenda sententia.

C. XIV. De eodem.

C. XV. Testes non dicant testimonium, nisi de his, que presentialiter nouerunt.

C. XVI. Non admittuntur ad testimonium quos non eidem negotio adfuisse constiterit.

C. XVII. Ad seriem gestorum testis ex suo nichil adiciat.

C. XVIII. Absens nec accusare, nec accusari potest.

C. XIX. Reo absente libellus accusationis frustra offertur.

C. XX. Testes corporaliter prestito sacramento testimonium dicant.

C. XXI. Accusator et accusatus simul debent adesse.

QUESTIO X.

C. I. Qui in primo capitulo deficit ad cetera non admittatur.

C. II. Qui falsa fratribus obiciunt usque ad exitum non communicent.

C. III. Qui quod obicit probare non ualet, de cetero ad arguendum non admittitur, nisi propriam causam ciuilem dumtaxat asserere uoluerit.

QUESTIO XI.

C. I. Accusati, nisi prius se purgauerint, alios accusare non possunt.

[C. II.]

C. III. De eodem.

[C. IV.]

CAUSA IV.

QUESTIO I.

C. I. Ad accusandum non admittitur qui in excommunicatione perseuerat.

C. II. Heretici probantur qui scismate uel excommunicatione ab ecclesia sunt separati.

QUESTIO II. et III.

C. I. Qui ab accusatione repelluntur, aut ad annum XIV. nondum peruenerunt, testes esse non possunt.

C. II. De eodem.

[C. III.]

QUESTIO IV.

C. I. Accusator, testis uel iudex aliquis simul esse non potest.

C. II. Quilibet in causa duas personas gerere non ualet.

C. III. Suspicionis incidet in crimen iudex, de cuius domo uel accusator uel testis producitur.

QUESTIO V.

C. I. Non est a communione suspendendus, qui die statuta ad causam peruenire non potuit.

QUESTIO VI.

C. I. In ciuili et proprio dumtaxat negotio ad arguendum admittitur, qui in episcopi accusatione culpabilis inuenitur.

C. II. Propriam causam agere ualet cui accusare non licet.

C. III. In accusatione episcoporum deficiens ciuiliter tantum experiri poterit.

[C. IV.]

CAUSA V.

QUESTIO I.

C. I. Flagelletur qui scripta in alterius famam probare neglexerit.

C. II. De eodem.

C. III. Anathematizentur qui famosos libellos in ecclesia ponunt.

QUESTIO II.

C. I. Vocatio ad sinodum eius, qui inpetitur, in scriptis, et per spatium fiat congruum.

C. II. Quibus temporum spatiis reus uocetur ad causam.

C. III. Nullius accusatio per scripta suscipiatur.

C. IV. Vi aut timore eiecti, aut suis rebus expoliati, ad sinodum non euocentur.

QUESTIO III.

C. I. Pro se legatum ad sinodum mittat quem grauis necessitas premit.

C. II. Criminaliter accusans uel accusatus per se experiatur.

C. III. In omnibus causis, preterquam in criminalibus, episcopi et sacerdotes pro se aduocatum habeant.

QUESTIO IV.

C. I. Nisi in legitima sinodo episcopus iudicari uel audiri non debet.

C. II. Episcopus accusatus a duodecim audiatur, finis uero causae ad apostolicam sedem deferatur.

C. III. In cognitione causarum contentiosi locum non habeant.

QUESTIO V.

C. I. Magis nocet qui crimen celat quam qui amicabiliter indicat.

C. II. Nec qui parcit est amicus, nec qui uerberat inimicus.

C. III. Non odio habetur, sed diligitur, qui castigatur et corripitur.

C. IV. Ad accusationem non admittantur aliorum crimina sponte confitentes.

C. V. De eodem.

QUESTIO VI.

C. I. Puniatur qui aliis falsa intulerit.

C. II. De eodem.

C. III. Qua pena feriatur qui crimen illatum non probat.

C. IV. Ad sanctae communionis ministerium non accedat qui crimen illatum non probat.

C. V. Qua pena feriendus sit delator.

C. VI. De eodem.

C. VII. De eodem.

C. VIII. A communione coherceatur secularis, uel laicus qui ecclesiam uel clericum per calumpniam fatigauerit.

CAUSA VI.

QUESTIO I.

C. I. A criminosis sacerdos accusari non permittitur.

C. II. Infames et qui culpis exigentibus ad sacerdotium prouehi non possunt sacerdotes non accusent.

C. III. Infames sunt qui regnum Dei consequi non ualent.

C. IV. Ante satisfactionem excommunicati ad accusationem non admittantur.

C. V. Sacerdotes non nisi a coequalibus accusari debent.

C. VI. Qui criminosus fuerit sacerdotes accusare non potest.

C. VII. Deo non placet qui suos seruos accusat.

C. VIII. Populus sacerdotes arguere uel increpare non ualet.

C. IX. De eodem.

C. X. Ne quis de se presumat, linguae malorum ex Die precepto contra eum excitantur.

C. XI. Ut boni salubriter humilientur, linguae malorum contra eos insurgunt.

C. XII. Deo recte famulantes persequi non licet.

C. XIII. Subditi prelatos suos accusare non debent.

C. XIV. Bonus nocere non cupit.

C. XV. Raptoribus deteriores episcoporum sunt detractores.

C. XVI. De eodem.

C. XVII. Que personae infames habeantur.

C. XVIII. Infamis efficitur qui sciens deierare presumit.

C. XIX. Accusatores et personas, quas leges seculi non admittunt, ecclesiasticae quoque repellunt.

[C. XX.]

C. XXI. Dubium est, an sciens auarus, an nesciens hereticus grauius peccet.

[XXII.]

[C. XXIII.]

QUESTIO II.

C. I. Episcopus, crimen alicui obiciens, in sinodo probet quod obicit.

C. II. Episcopus non proferat quod probare non potest.

C. III. De episcopo, qui sibi soli dicit aliquem suum crimen fuisse confessum.

QUESTIO III.

C. I. Alterius parrochianum alicui iudicare non licet.

C. II. Quot ciuitates unaqueque prouincia habeat.

C. III. Non aliorum, sed primatis sui iudicio quisque se subiciat episcopus.

C. IV. Quando episcopus parrochianum alterius excommunicare ualet.

C. V. De eodem.

QUESTIO IV.

C. I. A quo sit ferenda sententia, quando conprouinciales episcopi discordant.

C. II. Quando electi iudices inter se de sententia discordes extiterint, de uicina prouincia archiepiscopus aduocetur.

C. III. Primati deferantur negotia, que metropolitanus explicare non ualet.

C. IV. De eodem.

C. V. Episcopus, qui ab episcopis suae prouinciae consonam sententiam reportauerit, ab aliis iudicari non poterit.

C. VI. Semel difinitum retractari non licet, nisi ubi maior auctoritas fuerit.

C. VII. In renouatione iudicii memoria B. Petri est habenda.

QUESTIO V.

C. I. Onus probationis reo non incumbit.

[C. II.].

CAUSA VII.

QUESTIO I.

C. I. Pro molesti corporis suo honore non priuetur episcopus.

C. II. Flagellatis a Domino afflictio addi non debet.

C. III. Infirmitatis causa loco suo quis priuari non debet.

C. IV. Pro infirmitate uel egritudine pontifices non sunt abiciendi, nec in eorum loco alii substituendi.

C. V. Viuente episcopo alius sibi succedere non ualet.

C. VI. Non est episcopus qui in locum irrepserit uiuentis.

C. VII. Non est in ecclesia qui cum episcopo pacem non habet.

C. VIII. Suo iure quis cedere non debet.

C. IX. Perditionem sibi adquirunt qui ab episcopis recedentes unitatem ecclesiae scindunt.

C. X. Non est defendendus qui uiuentis locum inuadit.

C. XI. Non licet episcopo ecclesiam suam dimittere.

C. XII. Augustinus non tam successit quam accessit.

C. XIII. Episcopo grauato infirmitate alius subrogari potest.

C. XIV. De eodem.

C. XV. Quisque sacrificans sacerdotem sibi uicinum habeat, qui cepta sacramenta expleat, si ei aliqua necessitas ingruerit.

C. XVI. Si sacerdos necessitate preoccupatus fuerit, cepta sacramenta per alium expleantur.

C. XVII. Senectute grauato coadiutor est dandus, qui morienti succedat.

C. XVIII. Non successor, sed coadiutor uiuenti episcopo datur.

C. XIX. Episcopus uel quilibet clericus relicta sua ecclesia non debet ad aliam transire.

C. XX. In monasterio deputetur episcopus, qui in ecclesia sua residere contempnit.

C. XXI. Episcoporum nulli conceditur principalem cathedram relinquere, et ad alium ecclesiam se conferre.

C. XXII. Intercessori cathedram, cui datus est, tenere non licet.

C. XXIII. Excommunicentur clerici, qui relicta sua ecclesia ad eam redire noluerint.

C. XXIV. De eodem.

C. XXV. Non licet episcopo ecclesiam suam relinquere et ad aliam transire.

C. XXVI. De eodem.

C. XXVII. Alienae plebes ab episcopo non usurpentur.

C. XXVIII. Alienos clericos ordinare uel altaria consecrare episcopo non licet.

C. XXIX. Diebus solempnibus clericus ecclesiae suae deesse non debet.

C. XXX. Remouendus est episcopus ab ecclesia, cui inrepserit et ad suam redire cogendus.

C. XXXI. Qui alienam cathedram appetit, ab ea expulsus etiam propria careat.

C. XXXII. Qui contemptu minoris ad maiorem aspirat utraque careat ecclesia.

C. XXXIII. Deiciatur a clero qui muneribus ecclesiam adquirere temptat.

C. XXXIV. Necessitatis uel utilitatis causa episcoporum mutaciones fieri possunt.

C. XXXV. Causa necessitatis mutaciones episcoporum fieri possunt.

C. XXXVI. Christum negare conuincitur qui necessitatem patientibus misericordiam non inpendit.

C. XXXVII. Non ambicione, sed sinodali auctoritate de ecclesia ad ecclesiam episcopus transeat.

C. XXXVIII.

C. XXXIX. Ecclesia unius episcopi ab alio disponi non debet.

C. XL. Deponatur qui locum alterius inuadere non timet.

C. XLI. In una ecclesia duo prelati esse non debent.

C. XLII. Qui metu hostilitatis ad alium locum transierit postea ad suam ecclesiam redire oportet.

C. XLIII. De sacerdotibus, qui relictis ecclesiis suis ad alias migrarunt.

C. XLIV. Necessitate temporis episcopalium sedium mutaciones fieri possunt.

C. XLV. Episcopus, qui causa humilitatis monachus efficitur, ad pontificatum redire non ualet.

C. XLVI. Pro infestationibus malorum non licet episcopo susceptum gregem relinquere.

C. XLVII. In persecutionibus episcopus ecclesiam suam non deserat.

C. XLVIII. Non est reprobatio, sed uirtutis probatio bonorum aduersitas.

C. XLIX. Quando liceat prelatis subditos deserere, uel non.

QUESTIO II.

C. I. De quodam presbitero, qui caduco morbo laborabat.

C. II. A regimine ecclesiae suspendatur qui in terram frequenter eliditur.

CAUSA VIII.

QUESTIO I.

C. I. Quod Petrus sibi adiutores asciuit Linum et Cletum.

[PALEA C. II.

C. III. Episcopus successorem sibi constituere non debet.

C. IV. De eodem.

C. V. De eodem.

C. VI. De eodem.

C. VII. De eodem.

C. VIII. Qui sibi et ecclesiae prodest utroque pede calciatus intelligitur.

C. IX. Locus regiminis sicut desiderantibus est negandus, ita fugientibus est offerendus.

C. X. Locus deiectionis in uoto, dignitatis semper fit in necessitate.

C. XI. Qui preesse, non prodesse desiderat, non debet episcopari.

C. XII. Pro ingenio discentium doctor moderetur uerba doctrinae.

C. XIII. Qui omnibus preest singulos releuare contendat.

C. XIV. Contra Christum faciunt qui gratiae, non meritis gradum ecclesiasticum tribuunt.

C. XV. Ad sacerdotium non eligatur, nisi qui ceteris et sanctior et doctior habeatur.

C. XVI. Populi gubernatio diuina electione prestetur.

C. XVII. Non ex fauore, sed ex iudicio debet uenire electio.

C. XVIII. Non ex arbitrio Dei aliquando datur princeps ecclesiae.

C. XIX. Non sunt filii, sed mercenarii, qui honores ab hominibus appetunt.

C. XX. Ex electione non preficiuntur episcopi, sed conprobantur.

C. XXI. Pro gradu sui offitii quemque meliorem esse oportet.

C. XXII. Populus iudicabit episcopum sua offitia non agentem.

C. XXIII. Qui clericos suos non corrigit populum corrigere non ualet.

C. XXIV. Episcopo ad salutem non sufficit moribus et uita populo adequari.

QUESTIO II.

C. I. In electione episcopi nec munerum datio, nec aliquorum patrocinia conualescant.

C. II. In electione antistitis communi utilitati, non suo lucro quisque prospiciat.

QUESTIO III.

C. I. Qui in episcopum eligitur de rebus ecclesiasticis aliquam securitatem nulli facit.

C. II. Post electionem pro indempnitate ecclesiae licet electo iuramentum prestare.

QUESTIO IV.

C. I. Ante tempus sententiae non licet clericis ab episcopo suo discedere.

QUESTIO V.

C. I. A sede sancta apostolica uocatus episcopus ad domum non reuertatur, nisi purgatus et apostolicis litteris instructus.

CAUSA IX.

QUESTIO I.

C. I. Non potest appellari consecratio, que fit ab excommunicatis.

[PALEA C. II.

[PALEA C. III.

C. IV. Ordinationes ab excommunicatis non symoniace factae ex misericordia tollerantur.

C. V. Qui nominatim excommunicati sunt, et qui aliorum sedes inuadunt, alios ordinare non possunt.

C. VI. Irrita sit electio, quae non a catholicis facta probatur.

QUESTIO II.

C. I. Alterius ecclesiae parrochianum nullus iudicare presumat uel excommunicare.

PALEA. C. II.

C. III. In alterius ecclesia, nisi eo uocante, nulli aliquid agere licet.

C. IV. De eodem.

C. V. De eodem.

C. VI. Ad ordinationem clericorum uel ecclesiarum alterius episcopi, nisi ab eodem inuitatus, non accedat episcopus.

C. VII. Ad ordinationem ecclesiae, que sibi conmissa non fuerit, minime accedat episcopus.

C. VIII. Non accedant episcopi ad ecclesias, que sunt extra earum diocesim.

C. IX. De eodem.

C. X. Clerici ab episcopo alterius parrochiae ordinati a proprio in suis ordinibus recipi possunt.

QUESTIO III.

C. I. Nec episcopi sine metropolitani consensu, nec ille sine eorum consensu aliquid agere debet.

C. II. Sine metropolitani conscientia extra suam diocesim nichil agat episcopus.

C. III. Metropolitanus constituat yconomos, quos episcopus habere neglexerit.

C. IV. Metropolitanus sine episcoporum presentia alicuius eorum non audiat causas.

C. V. De eodem.

C. VI. De eodem.

C. VII. De eodem.

C. VIII. In suffraganei parrochia nichil absque eius consilio metropolitanus agat.

C. IX. De eodem.

C. X. Apostolicae sedis iudicium a nemine est retractandum.

C. XI. Ab aliis dampnatos uel excommunicatos apostolica soluit auctoritas.

C. XII. De eodem.

C. XIII. Prima sedes nullius iudicio subiaceat.

C. XIV. De eodem.

C. XV. De eodem.

C. XVI. De eodem.

C. XVII. De eodem.

[C. XVIII.]

C. XIX. De eodem.

C. XX. Cuiuslibet ecclesiae clericos Papa ualet ordinare.

C. XXI. De eodem.

CAUSA X.

QUESTIO I.

C. I. Basilica, que consecratur, a diocesiana lege non segregetur.

C. II. Ecclesiae cum dotibus suis in episcopi potestate consistant.

C. III. Ecclesiae et omnia iura earum ad episcopi ordinationem pertinent.

C. IV. Unaqueque parrochia episcopi prouisione regatur.

C. V. Iudicio et potestate episcopi res ecclesiasticae gubernentur.

C. VI. Basilicarum conditores in rebus ecclesiarum nullam se potestatem habere cognoscant.

C. VII. De eodem.

C. VIII. De his, que altario offeruntur, medietatem sibi episcopus uendicet.

C. IX. De episcopis, qui diocesim suam uisitare contempnunt et ad redimendas mansiones, que uisitantibus debentur, clericos cogunt.

C. X. Annuis uicibus ecclesiae ab episcopis uisitentur.

C. XI. Inualitudine grauatus episcopus uisitationis offitium aliis conmittat.

C. XII. Que uisitantes episcopi a clericis suis exquirere debent.

C. XIII. Oblationes ecclesiae laicis usurpare non licet.

C. XIV. Minime auferantur a laicis oblationes altaribus uel crucibus factae.

C. XV. Ecclesiarum oblationes sub laicorum dominio non detineantur.

QUESTIO II.

C. I. Res ecclesiae aliquo modo alienare episcopis non licet.

[C. II.]

[PALEA. C. III.

C. IV. Ecclesiasticarum rerum precariae qualiter fieri debeant.

C. V. De eodem.

C. VI. De eodem.

C. VII. Res ecclesiae dispensandi potestatem habeat episcopus.

C. VIII. De episcopo, qui nulla necessitate res ecclesiae uendit.

QUESTIO III.

C. I. Preter honorem cathedratici nichil per dioceses exigat episcopus.

C. II. Basilicarum reparationi proficiat tertia pars, quam accipere consueuerat episcopus.

C. III. Non accipiant episcopi tertiam, nisi dirutas ecclesias reparare uoluerint.

C. IV. De eodem.

C. V. Baptizandis numerus non inponatur, nec cathedraticum ultra morem uetustum exigatur.

C. VI. Ultra morem antiquum a parrochianis presbiteris nichil episcopi exigant.

C. VII. A parrochianis stipendia non nisi cum karitate episcopi exigant.

C. VIII. Ultra duos solidos a parrochianis ecclesiis episcopus non presumat accipere.

C. IX. Sacerdotes ab episcopis suis ultra modum non grauentur.

C. X. Secundum loci mediocritatem episcopis conuiuia parentur.

CAUSA XI.

QUESTIO I.

C. I. Apud secularem iudicem nullus clericus conueniatur.

[PALEA. C. II.

C. III. De eodem.

C. IV. Ab eis quisque iudicandus est, quos sibi iudices elegerit.

C. V. Ad secularia iudicia nullus clericus est pertrahendus.

C. VI. De eodem.

C. VII. De eodem.

C. VIII. Neque pro ciuili, neque pro criminali causa episcopus apud ciuilem iudicem producatur.

C. IX. Quilibet clericus non est in publico examinandus.

C. X. Clericus ad ciuilem iudicem clericum producens anathema sit.

C. XI. Proprio priuetur honore publici iudicii cognitionem ab inperatore postulans.

C. XII. A seculari iudice clericus non est audiendus.

C. XIII. Non nisi ad episcoporum iudicium clericus deuocetur.

C. XIV. Ante ciuilem iudicem sacerdotes non accusentur.

C. XV. Actor forum rei sequatur.

C. XVI. De eodem.

C. XVII. Episcopo non permittente apud secularem iudicem clericus pulsari non debet.

C. XVIII. Clericus suo inobediens episcopo depositus curiae tradatur.

C. XIX. Principalis coherceat auctoritas qui plebem inuasam deserere noluerit.

C. XX. A principibus corrigantur quos ecclesia corrigere non ualet.

C. XXI. Proprium gradum amittant clerici coniurantes uel conspirantes.

C. XXII. Clerici conspirantes proprio gradu amisso retrudantur in carcerem ceteri excommunicentur.

C. XXIII. Clerici aut monachi coniurantes proprio priuentur honore.

C. XXIV. De eodem.

C. XXV. De eodem.

C. XXVI. Inter clericos et laicos causae exortae ab episcopis audiantur.

C. XXVII. Imperatori tributum denegare ecclesia non debet. Item Ambrosius contra Auxentium. [in oratione de

C. XXVIII. Potestatibus tributa non sunt deneganda.

C. XXIX. De secularibus negotiis episcopus cognoscere non debet.

C. XXX. In his, que ad communis uitae usum pertinent, laici sibi inuicem operam dent.

C. XXXI. Qui episcopo insidiatur semotus a clero curiae tradatur.

C. XXXII. Apud presbiteros iudicentur fratres.

C. XXXIII. Nullus clericus propter aliquam causam intret curiam.

C. XXXIV. Ecclesiasticum, non forense iudicium penitens expetat.

C. XXXV. Cuicumque liceat sacrosanctae sedis antistitis iudicium eligere.

[C. XXXVI.]

[C. XXXVII.]

C. XXXVIII. Presbiter apud episcopum tantum iudicari debet.

C. XXXIX. Clericus clericum ad publica iudicia non pertrahat.

C. XL. A laicis iudicibus clerici non sunt obprimendi.

C. XLI. Sacerdotes a regibus sunt honorandi, non iudicandi.

C. XLII. Qua pena feriatur clericus clericum ad secularia iudicia pertrahens.

C. XLIII. Clericus apud ciuilem iudicem iudicari non debet.

C. XLIV. Clericus non accusetur, nisi ante ecclesiasticum iudicem.

C. XLV. Qui cum clerico litigium habet episcopum ipsius adeat.

C. XLVI. Clericus aduersus clericum negotium habens secularia iudicia non exerceat.

C. XLVII. Item ex Concilio Agatensi, c. 32.

C. XLVIII. Non nisi in foro suo clericus audiatur.

C. XLIX. De eodem.

C. L. In nullam personam transferatur res in litigio posita ante cognitionis euentum.

QUESTIO II.

QUESTIO III.

C. I. Gregi timenda est sententia pastoris.

C. II. A suo episcopo excommunicatus non est ab alio recipiendus.

C. III. Excommunicationis sententiam meretur qui excommunicatis communicat.

C. IV. De eodem.

C. V. De eodem.

C. VI. De his, qui dampnati a sinodo sacra misteria contingunt.

C. VII. Sine spe sit reconciliationis qui communicare presumit excommunicatis.

C. VIII. De episcopis, qui innocentes aut minimis causis culpabiles excommunicant.

C. IX. De his, qui tempore excommunicationis suae communicare presumunt.

C. X. Deponantur episcopi, qui excommunicatis communicant.

C. XI. Clerici et laici, qui non obediunt episcopis, infames efficiuntur.

C. XII. In Christum peccat qui ueritatis doctorem contristat.

C. XIII. Simulata uirtutum affectione non denegetur obedientia episcopo.

C. XIV. Episcopo non obediens demonum ore decerpitur.

C. XV. Quibus Papa est inimicus, his nec loqui debemus.

C. XVI. Excommunicatus est qui excommunicatis communicat.

C. XVII. De eodem.

C. XVIII. De eodem.

C. XIX. De eodem.

C. XX. Excommunicatorum nomina uicinis omnibus palam et publice annuncientur.

C. XXI. Duobus modis aliquis sathanae traditur.

C. XXII. Mali a bonis penitus separari non possunt.

C. XXIII. Porcis et canibus sancta non sunt committenda.

C. XXIV. Cum pagano comedere, sed cum excommunicato minime licet.

C. XXV. Communicare non licet his, qui excommunicatis communicant.

C. XXVI. Nullus clericorum uel laicorum ad domum excommunicati accedat.

C. XXVII. Sententia pastoris timenda est, licet iniuste liget.

C. XXVIII. Excommunicationis contrahit penam qui excommunicatis communicat.

C. XXIX. De eodem.

C. XXX. Qui sententiam episcopi putat esse iniustam recurrat ad sinodum.

C. XXXI. Vincula ecclesiastica non sunt contempnenda.

C. XXXII. Sathanae traditur qui ab ecclesia excommunicatur.

[C. XXXIII.] Idem super Iohannem.

C. XXXIV. Vicini episcopi audiant eos, qui de iudiciis episcoporum suorum queruntur.

C. XXXV. Iniusta episcoporum dampnatio irrita esse censetur.

C. XXXVI. Qui suae causae adesse et innocentiam suam asserere uoluerit, intra annum hoc faciat excommunicationis.

C. XXXVII. Audientiam sibi negat qui excommunicationis suae causam agere intra annum dissimulat.

[PALEA. C. XXXVIII.

C. XXXIX. Tardius recipiatur ad ueniam qui sacerdote iubente de ecclesia contempnit exire.

C. XL. A successore soluatur qui post mortem episcopi remanet ligatus.

C. XLI. Quibus exigentibus culpis aliquis sit communione priuandus.

C. XLII. Pro paruis et leuibus causis nullus communione priuetur.

C. XLIII. Pro his tribus criminibus quilibet communione priuetur.

C. XLIV Sententia pastoris reum uel innocentem non constituit uel facit.

C. XLV. De eodem.

C. XLVI. Non est petenda solutio, cum iniqua fertur sententia.

C. XLVII. Deus non nocet, nec noceri patitur aliquem iniuste.

C. XLVIII. Iniusta uincula disrumpit iustitia.

C. XLIX. Temeritas iudicandi non ei, qui iudicatur, sed iudici nocet.

C. L. Non obest homini iniusta sententia.

[C. LI.]

C. LII. Quos conscientia iustificat, aliorum maledicta non timeant.

C. LIII. Frustra aspernatur ab homine quem Deus iustificat.

[C. LIV.]

C. LV. Non hominum linguas, sed conscientias curare debemus.

C. LVI. Conscientia nobis, fama proximis necessaria est.

C. LVII. Apud Deum maledicitur qui moribus dissonam profert sententiam.

C. LVIII. Christum uiolat qui sanctum non sanctum, uel non sanctum sanctum esse crediderit.

C. LIX. Eternae dampnationis inueniet penam qui bonos malos, et malos bonos dixerit.

C. LX. Ligandi uel soluendi potestate se priuat qui hanc iniuste exercet.

C. LXI. De eodem.

C. LXII. Non est uera presidentis absolutio, nisi sequatur arbitrium interni iudicis.

C. LXIII. Priuilegio meretur exui qui eodem abutitur.

C. LXIV. In quem canonica non fertur sententia, penam non debet ferre canonicam.

C. LXV. Qui dampnatur a sinodo quomodo in secunda innocens reparetur.

C. LXVI. Sententia iustitiae non est pro premiis ferenda.

C. LXVII. In prepositorum operibus totum sibi ratio uendicet.

C. LXVIII. Grauiter delinquit qui ex ira sententiam profert.

C. LXIX. Ratio debet corrigere quod furore promulgatum est.

C. LXX. In dictandis sententiis rectores nullo furore ducantur.

C. LXXI. Iustum iudicium uendi non potest.

C. LXXII. De eodem.

C. LXXIII. Non recipiantur ab aliis qui suorum episcoporum contrahunt offensas.

C. LXXIV. Res dubia non diffiniatur certa sententia.

C. LXXV. Non credantur que certis iudiciis non demonstrantur.

C. LXXVI. Ante, quam examinentur, aliqui non iudicentur.

C. LXXVII. Qui falsum de alio profert, et qui crimina credit, uterque reus est.

C. LXXVIII. Quot modis humanum iudicium peruertitur.

C. LXXIX. De his, qui aliquo modo iudicium peruertunt.

C. LXXX. De his, qui metu potestatis ueritatem occultant.

C. LXXXI. De eodem. Item.

[C. LXXXII.]

C. LXXXIII. Qui falsum testimonium dicunt, et ueritatem pro pecunia negant, sceleris Iudae participes fiunt.

C. LXXXIV. Christum negat qui peruersis socium se facit.

C. LXXXV. Qui Christianum se negat Christum negare conuincitur.

C. LXXXVI. Veritatem prodit non solum qui pro ueritate mendacium loquitur, sed etiam qui ueritatem non libere predicat.

C. LXXXVII. Iniuste aliquem anathematizans sibi, non alii nocet.

C. LXXXVIII. Cuius uita offitio non congruit, alios ligatus soluit.

C. LXXXIX. Viribus caret sententia iniuste prolata.

C. XC. Premium meretur qui iniuste maledicitur.

C. XCI. Non est obediendum episcopo, qui pro hereticis missam canere iubet.

C. XCII. Preceptis non obedire multociens expedit.

C. XCIII. De eodem.

C. XCIV. Non sunt audiendi qui contra Deum aliquid iubent.

C. XCV. Non iubet aliquid iniustum qui Deum timere probatur.

C. XCVI. Et qui peccat, et qui peccanti consentit uterque dampnatur.

C. XCVII. De eodem.

[C. XCVIII.]

C. XCIX. Per obedientiam bonum deserere, numquam malum facere licet.

C. C. Apud Deum maledicitur qui peccantibus consentit.

C. CI. Non est obediendum quod contra Deum precipitur.

C. CII. De his, qui cum excommunicatis communicant.

C. CIII. De his, qui sine culpa excommunicatis communicant.

C. CIV. De Bonifatio, qui excommunicatis et pseudoepiscopis se non communicaturum iurauit.

C. CV. Excommunicatis non communicat qui eis animo non consentit.

C. CVI. Modus et forma excommunicationis.

C. CVII. De eodem.

C. CVIII. Modus reconciliationis excommunicatorum.

C. CIX. Que sit penitencia sacerdotum, qui excommunicati sacrum ministerium presumunt.

C. CX. Pro modo peccati puniantur qui excommunicatis communicant.

CAUSA XII.

QUESTIO I.

C. I. Inpuberes et adolescentes, in uno conclaui manentes, probatissimo seniori deputentur.

C. II. Omnibus clericis communis est uita seruanda.

C. III. Iuxta ecclesiam clericorum claustra constituantur.

C. IV. In atrio ecclesiae nisi clericorum edificia minime ponantur.

C. V. Clericus nichil seculare possideat.

C. VI. Nichil preter Deum habeat qui in eius sortem eligitur.

C. VII. Clericis et Deo deuotis nec causas agere, nec aliquid proprium habere licet.

C. VIII. Clerici nichil possideant proprium.

C. IX. Clericis omnia communia esse debent.

C. X. De eodem.

C. XI. Non licet aliquid habere his, qui suis renunciant et communiter uiuere spondent.

C. XII. De eodem.

C. XIII. Ecclesiarum prepositi rerum earundem dispensatores efficiuntur.

C. XIV. Diaconi uel quelibet religiosae personae regularem uitam ducere cogantur.

C. XV. Quare in primitiua ecclesia predia uendebantur.

C. XVI. Quare predia fidelium hodie ab ecclesia non alienentur.

[C. XVII.]

C. XVIII. Clericatus non tollitur eis, qui uolunt habere aliquid proprium.

C. XIX. De rebus propriis uel acquisitis episcopi heredibus suis reliquant.

C. XX. De eodem.

C. XXI. De eodem.

C. XXII. Ex rebus ecclesiae, si episcopus indiget, sibi et suis necessaria sumat.

C. XXIII. Res ecclesiasticas episcopus dispenset.

C. XXIV. Res ecclesiae sint in episcopi potestate.

C. XXV. De his, qui tam infirmi sunt, quod rebus suis renunciare non possunt.

C. XXVI. Res ecclesiae quasi communes episcopus dispenset.

C. XXVII. Non liceat episcopo res ecclesiarum in proprios usus conuertere.

C. XXVIII. De eodem.

QUESTIO II.

C. I. Ecclesiae pecuniam auferens uelut homicida dampnatur.

C. II. Quicquid de sacratis uasis uel ministeriis a quolibet clero usurpatum fuerit, ecclesiae restituatur.

C. III. Quicquid Domino consecratur ad ius pertinet sacerdotum.

C. IV. Excommunicationi subiaceat qui ecclesiastica predia inuadit.

C. V. Sacrilegii crimen incurrit qui predia ecclesiastica uexat.

C. VI. De eodem.

C. VII. In quadruplum restituat qui res inuadit ecclesiae.

C. VIII. Pro tenore secularium legum puniantur inuasores ecclesiasticarum rerum.

[C. IX.]

C. X. Ecclesiae rem subripiens in undecuplum restituat quod abstulit.

C. XI. Sine augmento sibi ablata ecclesiam recipere oportet.

C. XII. Non sunt alienanda in episcopatu adquisita.

C. XIII. Vasa sacra, nisi pro redemptione captiuorum non sunt alienanda.

C. XIV. Pro redemptione captiuorum uasa sacra non prohibentur alienari.

C. XV. Res ecclesiae licite inpenduntur pro captiuorum redemptione.

C. XVI. Res desolatae ecclesiae non preponantur captiuis.

C. XVII. Inuasoribus rerum ecclesiasticarum que penitencia sit inponenda.

C. XVIII. Res ecclesiae episcopus alienare uel usurpare non presumat.

C. XIX. Episcopo uel abbati res ecclesiae alienare non licet.

C. XX. Predia ecclesiae Papae alienare non licet.

C. XXI. Qui res ecclesiasticas uendit ad altare non audeat accedere.

C. XXII. Excommunicentur qui auctoritate principum res inuadunt ecclesiae.

C. XXIII. De rebus ecclesiae non est alienandum aliquid.

C. XXIV. Diuini muneris participatione priuetur qui ecclesiastica priuilegia calcat.

C. XXV. De eodem.

C. XXVI. Reddituum et oblationum duae portiones clericis conmittantur.

C. XXVII. De oblationibus fidelium quot portiones fiant, et que cui proueniat.

C. XXVIII. Oblationum et reddituum ecclesiarum tres portiones presbitero dispensandae credantur.

C. XXIX. De redditibus ecclesiae etiam nouiter adquisitis quarta pars clericis erogetur.

C. XXX. De stipendio ecclesiae quatuor debent fieri portiones.

C. XXXI. De eodem.

C. XXXII. Omnes presbiteri secundum iussionem episcopi res ecclesiae dispensare studeant.

C. XXXIII. De clericis, qui documenta ecclesiae subprimunt aut aduersariis tradunt.

C. XXXIV. Episcopus heredes non habens non alium quam ecclesiam sibi heredem instituat.

C. XXXV. Qui in clero constituti sunt de rebus ecclesiae nichil alienare presumant.

C. XXXVI. De possessione ecclesiastici iuris quicquid a presbitero distrahitur, inane habeatur et uacuum.

C. XXXVII. Alienationes factae ab intrusis et ordinationes sine consensu clericorum irritae sunt.

C. XXXVIII. Episcopo defuncto, uel adhuc in supremis agente, de rebus eius nichil est usurpandum.

C. XXXIX. Episcopi, qui nichil ecclesiae conferunt, famulos eius libertati non donent.

C. XL. De clericis, qui documenta ecclesiae subprimunt, aut negant, aut aliis dampnabiliter tradunt.

C. XLI. Ministris ecclesiae de rebus eiusdem absque episcopi permissu alienare nichil licet.

C. XLII. De rebus ecclesiae, que absente episcopo distrahuntur, ad ius ecclesiasticum reuocentur.

C. XLIII. Post mortem episcopi res ad eum pertinentes clerici non rapiant.

C. XLIV. Rescindantur precariae et commutationes ab inuasoribus factae.

C. XLV. Pro labore inuentarii nichil accipiant yconomi de rebus ecclesiae.

C. XLVI. Excommunicentur laici, qui morientium clericorum audent bona diripere.

C. XLVII. De eodem.

C. XLVIII. Res episcopi morientis metropolitano non licet inuadere.

C. XLIX. Aliena ecclesiae non licet inuadere.

C. L. Nisi causa necessitatis nec episcopo liceat rem ecclesiae usurpare.

C. LI. Nec presbiteri episcopis ignorantibus, nec episcopi ignorante concilio rem ecclesiae uendant.

C. LII. Nisi ut meliora prospiciat, rem ecclesiae distrahere non licet episcopo.

[C. LIII.]

C. LIV. Alienentur fugitiui, qui teneri non possunt.

C. LV. Item ex Concilio apud Tansiacum c. 2.

C. LVI. Alienatio de rebus ecclesiae quomodo rata esse poterit.

C. LVII. De eodem.

C. LVIII. De episcopo, qui non retento patrocinio seruos ecclesiae manumittit.

[C. LIX.]

[C. LX.]

C. LXI. De libertis ecclesiae, qui ab eius patrocinio discedunt.

C. LXII. Reuocentur in seruitutem ecclesiarum liberti, qui contra eas superbiunt.

C. LXIII. A patrocinio non discedant ecclesiae liberti ad sacros ordines promoti.

C. LXIV. Professionem suae conditionis liberti ecclesiae faciant.

C. LXV. Nec liberti, nec eorum posteri a patrocinio discedant ecclesiae.

C. LXVI. Que de rebus ecclesiae in remuneratione obsequii prestantur rata permanebunt.

C. LXVII. Serui ecclesiarum in eorum dominium transferri possunt, qui ecclesiasticis deseruiunt utilitatibus.

C. LXVIII. Miserationis et pietatis intuitu serui ecclesiarum possunt manumitti.

C. LXIX. Serui ecclesiarum publicis angariis non fatigentur.

C. LXX. Res sacrae quibus ex causis alienari debeant.

C. LXXI. Non parietes ornare templi, sed pauperibus prouidere gloria episcopi est.

C. LXXII. Qui beneficium ab ecclesia accepit, eius professionem nomine precariae faciat.

C. LXXIII. Licet religionis intuitu res ecclesiae alienare.

C. LXXIV. Non ultra quinquagesimam partem rerum ecclesiae monasterio, quod construit, episcopo licet conferre.

C. LXXV. Iure proprietatis res ecclesiae monasteriorum edificiis tradere licet.

QUESTIO III.

C. I. De his qui, primum nichil habentes, tempore suae administrationis aliqua adquirunt.

C. II. De ministris, qui nulla ecclesiae occasione, sed utilitate sui aliqua adquirunt.

C. III. De pontificibus, quibus ab extraneis uel cum ecclesia, uel sequestratim aliquid dimittitur.

C. IV. Episcopus tertiam partem sibi debitam ecclesiae relinquere poterit.

QUESTIO IV.

C. I. De his, qui de suis et ecclesiae rebus aliqua adquisisse noscuntur.

C. II. Resarciantur detrimenta sacerdoti uel ecclesiae, que alterius occasione alter senserit.

C. III. De hiis, que sacerdotes emunt, ad ecclesiae nomen faciant scripturam.

QUESTIO V.

C. I. Quomodo de rebus ecclesiae sacerdotibus testari liceat.

C. II. De eodem.

C. III. Que monasteriis ab episcopo conferuntur reuocari non debent.

C. IV. Que ante suam ordinationem, uel post, hereditaria successione quesiuit episcopus, cui uult derelinquat.

C. V. Quomodo possint esse rata que de ecclesiae proprietate testamento legantur.

C. VI. Episcopo intestato ecclesia succedat ex integro.

C. VII. De eodem.

CAUSA XIII.

QUESTIO I.

C. I. Singuli sacerdotes proprios debent habere ecclesias.

QUESTIO II.

C. I. Que triginta annis ab episcopis possidentur iure ab eis uendicantur.

C. II. In sepulcro parentum filii sunt collocandi.

[C. III.]

C. IV. Ultima uoluntas defuncti seruari debet. Ultima uoluntas defuncti modis omnibus conseruetur.

C. V. Seruus testamentum facere non potest.

C. VI. Ubi quisque eligere sepulturam sibi debet.

C. VII. Propria temeritate sepulturam parentum relinquere non licet.

C. VIII. Pro numero filiorum pars hereditatis Deo offeratur.

C. IX. Excommunicentur qui defunctorum oblationes ecclesiis negant.

C. X. Ut infideles eiciantur ab ecclesiis, qui oblationes retinent defunctorum.

C. XI. Qui oblata ecclesiis aut testamento relicta retinere presumpserint excommunicentur.

C. XII. Pro sepultura nichil muneris exigendum est.

C. XIII. Etiam coacti de sepultura precium accipere non debemus.

C. XIV. De eodem.

C. XV. De eodem.

C. XVI. A sacris locis non iuuantur post mortem, quibus peccata dimissa non sunt.

C. XVII. Quibus prosit in ecclesia sepeliri.

C. XVIII. Qui sepeliantur in ecclesia.

C. XIX. Quare mortui iuxta ecclesiam sepeliantur.

C. XX. Post mortem orationes non prosunt uiuentium.

C. XXI. In penitencia defunctis bona prosunt uiuentium.

C. XXII. Quatuor modis soluuntur animae mortuorum.

C. XXIII. Ante diem iudicii sacrificiis et elemosinis mortui iuuantur.

C. XXIV. Quare certi dies in mortuorum conmemoratione seruentur.

C. XXV. Nec pro nostra, nec pro morte aliorum tristari debemus.

C. XXVI. Ex pusillanimitate mortuos lugere contingit.

C. XXVII. Qui spem futurae resurrectionis habent de mortuis nimium tristari non debent.

C. XXVIII. De eodem.

C. XXIX. Mortui ex se nesciunt que hic geruntur.

C. XXX. Non est deneganda communio his, qui in patibulis suspenduntur.

[PALEA. C. XXXI.

C. XXXII. De eodem.

CAUSA XIV.

QUESTIO I.

C. I. Pro rebus transitoriis episcopus prouocatus non litiget.

C. II. Peccat, qui ultra debitum exigit, non qui sibi debita reposcit.

[C. III.]

QUESTIO II.

C. I. Clerici pro sua ecclesia testimonium ferre possunt.

C. II. In conficiendis instrumentis sacerdotes ad testimonium non uocentur.

QUESTIO III.

C. I. Qui plus quam dederit expetit usuras accipit.

C. II. Quicquid supra datum exigitur, usura est.

C. III. Quicquid sorti accidit usura est.

C. IV. Quando amplius exigitur quam detur, usura accipitur.

QUESTIO IV.

C. I. A questibus negociationis clerici abstineant.

C. II. Excommunicentur ministri, qui fenerantur.

C. III. Qui uolunt esse in clero a studio negociationis abstineant.

C. IV. Alienetur a clero usuras aut superhabundantiam exigens.

C. V. Pro pecunia, quam dedit mutuo clericus, iusto precio species recipiat.

C. VI. Clericus non plus accipiat quam conmodauit.

C. VII. [VIII.] De eodem.

C. VIII. [VII.] Etiam laicis usura dampnabilis est.

C. IX. Turpe lucrum sequitur, qui minus emit, ut plus uendat.

C. X. Rapinam facit qui usuram accipit.

C. XI. Non minus crudelis est qui pauperem trucidat fenore, quam qui diuiti aliqua rapit.

C. XII. Ab illo usuram exigere possumus, cui iure nocemus.

QUESTIO V.

C. I. De usuris elemosinae fieri non possunt.

C. II. Oblatis de rapina reprobatur a Deo.

C. III. Non est aliquid rapiendum diuitibus, ut detur egenis.

C. IV. De eodem.

C. V. De eodem.

C. VI. Furtum conmittit qui inuentum non reddit.

C. VII. Qui de rebus concessis et bene quesitis elemosinam inpendit, illa placet Deo.

C. VIII. Peccat qui rem inuentam non reddit.

C. IX. Bonus usus non iustificat iniuste quesita.

C. X. Cum alterius detrimento alteri subuenire non licet.

C. XI. Elemosinae et sacrificia non placent Deo, que offeruntur ex scelere.

C. XII. Non licet aliena rapere exemplo Israelitarum spoliantium Egyptios.

C. XIII. Maioris penae est uiolenter aliquid eripere, quam furari.

C. XIV. De male adquisitis bonum fieri potest.

C. XV. Que male acquiruntur aliquando bene possunt expendi.

QUESTIO VI.

C. I. Penitencia non agitur, si res aliena non restituitur.

C. II. Qui rem alienam consecrat, eius estimationem restituat.

C. III. Ecclesia pro malis intercedat non eos temere defendat.

C. IV. Non solum in maioribus sed etiam in minoribus furtum conmittitur.

CAUSA XV.

QUESTIO I.

C. I. Non sunt peccata uolentium, nisi nescientium.

[C. II.]

[C. III.]

C. IV. Non propter culpam, sed propter memoriam facti pecus occiditur, ad quod mulier accedit.

C. V. Culpa non necessitate, sed uoluntate reum constringit.

C. VI. Reus uoluntate, non necessitate constringitur.

C. VII. Veniam habent que ignorantes ebrii conmittunt.

C. VIII. Inobedientia uel concupiscentia non habet culpam in corpore non consentientis.

C. IX. Loth non de incestu, sed de ebrietate culpatur.

C. X. Nemo trahitur ad culpam, nisi ductus propria uoluntate.

C. XI. Minister Dei est qui inuitus homicidium facit.

C. XII. In se reuersus penitenciam agat qui insaniens aliquem occiderit.

C. XIII. Innocens est qui non iratus, sed propter disciplinam aliquem casu perimit.

QUESTIO II.

C. I. Pro patrociniis inpensis clericus munera exigere non debet.

QUESTIO III.

[C. I.]

[C. II.]

[C. III.]

C. IV. Lesae maiestatis, et publicorum iudiciorum, et symoniae accusatio equaliter proponatur.

C. V. Rei professio aduersus quemlibet admitti non debet.

QUESTIO IV.

C. I Ministri ecclesiae die dominico causas uentilare non debent.

C. II. Sollempnibus diebus et ieiuniorum legitimorum secularia placita non agantur.

C. III. De eodem.

QUESTIO V.

C. I. Diaconus, si de crimine conuinci non poterit, apud episcopum se ipsum secreto purificet.

C. II. Non est spoliandus presbiter uel diaconus, nisi sponte confessus aut legitime conuictus fuerit.

QUESTIO VI.

C. I. Ministrorum confessio non sit extorta, sed spontanea.

C. II. Auctoritas apostolica penitus illicita in irritum deducit iuramenta.

C. III. Pontificalis auctoritas a iuramento fidelitatis nonnullos absoluit.

C. IV. Excommunicati uinculo fidelitatis non tenentur obnoxii.

C. V. Ante, quam reconcilientur, fidelitatem excommunicatis nullus seruare cogitur.

QUESTIO VII.

C. I. Sine concilii examine presbiter uel diaconus non deiciatur.

C. II. Causas clericorum episcopus non nisi cum senioribus ecclesiae audiat.

C. III. A quot episcopis presbiteri uel diaconi sunt audiendi.

C. IV. De eodem.

C. V. De eodem.

C. VI. Absque clericorum presentia episcopus nullius causam audiat.

C. VII. Nisi in sinodo canonice uocati sacerdotes dampnari non possunt.

QUESTIO VIII.

C. I. Presbiter, qui confitetur, se ante ordinationem corporaliter lapsum, postea non offerat.

C. II. Deseruientes altario si carnis fragilitate deliquerint, episcopi arbitrio subiacebunt.

C. III. Ex ministris ecclesiae geniti in seruitutem eiusdem deuocentur.

C. IV. Qui confitetur se ante ordinationem peccasse non sacrificet; conuictus autem deponatur.

C. V. De manu sacerdotis, qui ab ecclesia tolleratur, licite sacramenta sumuntur.

CAUSA XVI.

QUESTIO I.

C. I. Monachorum conuersatio ab omnibus debet esse discreta.

C. II. Monasterii districtionem et ecclesiasticum ministerium quilibet simul tenere non potest.

C. III. Monachi, qui ad clericatum promouentur, a priori proposito discedere non debent.

C. IV. Monachus non habet docentis offitium sed plangentis.

C. V. In populari frequentia monachi esse non debent.

C. VI. Monachus pascitur, clerici pascunt.

C. VII. Non licet aliquid monachis agere sine presbiterorum consilio.

C. VIII. Secundum ethimologiam nominis monachus solitariam uitam ducat.

C. IX. Absque episcoporum consensu episcopalia iura monachi non usurpent.

C. X. De eodem.

C. XI. Monachi intra claustra morantes clericorum offitia exterius non administrent.

C. XII. Monachi, qui sunt in ciuitatibus, episcopo debent esse subiecti.

C. XIII. Missae celebrari, et mortui sepeliri in monasterio non prohibeantur.

C. XIV. Non sunt cassandae piae uoluntates defunctorum.

C. XV. Testatoris arbitrium seruari oportet.

[C. XVI.]

C. XVII. Monachi, qui sine licentia episcopi uagantur, ad propria loca redire cogantur.

C. XVIII. Monachi circumuagantes per defensorem sunt conpellendi.

C. XIX. Nullus monachus preter Domini sacerdotes audeat predicare.

C. XX. Monachus defensor fieri non debet.

C. XXI. Clericorum offitia celebrare monachi presbiteri non prohibeantur.

C. XXII. Beneficiis ecclesiasticis monachus libere perfruatur presbiter.

C. XXIII. De eodem.

C. XXIV. Clericorum offitia monachi presbiteri libere administrent.

C. XXV. Monachi presbiterii honore decorati potestatem habent ligandi et soluendi.

C. XXVI. Digne in monasterio uiuens per populi electionem ad clericatum poterit promoueri.

C. XXVII. In ordinem clericatus promoueri monachi possunt.

C. XXVIII. In loco, quo abbas iudicauerit, monachus eligatur, et ab episcopo sacerdos ordinetur.

C. XXIX. Tempore maturitatis ecclesiasticis monachi promoueantur ordinibus.

C. XXX. Ecclesiastica offitia nec auida elatione monachi suscipiant, nec blandiente desidia respuant.

C. XXXI. Gelasius quendam Rufinum monachum iubet sacerdotem fieri, et in quadam basilica ordinari.

C. XXXII. Qui de clerico monachus efficitur proprio episcopo ordinante poterit eligi et consecrari.

C. XXXIII. Sine testimonio abbatis ad clericatus offitium monachi non eligantur.

C. XXXIV. Cum abbatis uoluntate monachi ordinentur, quos pro utilitate ecclesiae episcopus ordinare uoluerit.

C. XXXV. Sine abbatis inperio ecclesiastica non presumant celebrare ministeria monachi.

C. XXXVI. Ad clericatus miliciam non eligantur desertores monasteriorum.

C. XXXVII. Pro abbatis uel monachi promotione monasteria non grauentur.

C. XXXVIII. Qui ecclesiis quoquomodo militant abbates esse non possunt.

C. XXXIX. De quodam senodochio, cuius abbas ad episcopatum eligi prohibetur.

C. XL. Omnes clerici uel monachi tutelae inmunitatem habere debent.

C. XLI. Sacerdotalia offitia sine permissu episcoporum non agant presbiteri.

C. XLII. Qui res suas alicui delegauerit, decimationum prouentum priori ecclesiae auferre non poterit.

C. XLIII. Antiquiores ecclesiae nec decimis, nec ulla possessione priuentur.

C. XLIV. Antiquiores ecclesiae propter nouas iusticiam suam non perdant.

C. XLV. Baptismalibus ecclesiis decimae dari debent.

C. XLVI. De propriis prediis abbates et episcopi decimas non persoluant.

C. XLVII. De propriis laboribus monachi et canonici decimas minime soluere cogantur.

C. XLVIII. Duo episcopatus in unum redigi possunt apostolica auctoritate.

C. XLIX. Duos episcopatus in unum redigere apostolica ualet auctoritas.

C. L. Non habeant episcopum dioceses, que numquam habuerunt.

C. LI. Nisi cum uoluntate episcopi dioceses, que ab eis retinentur, non accipiant proprios episcopos.

C. LII. Apostolica auctoritas a iurisdictione archiepiscopi episcopos ualet eximere.

C. LIII. Ubi multitudo excrescit fidelium, episcopi sunt ordinandi.

C. LIV. In una terminatione plures baptismales ecclesiae esse non possunt.

C. LV. Communione priuetur qui decimas uel oblationes extra episcopi conscientiam tenere uoluerit.

C. LVI. Iuxta dispositionem episcopi decimae distribuantur.

C. LVII. Anathema sit qui preter conscientiam episcopi decimas uel oblationes dispensare uoluerit.

C. LVIII. Eadem plectetur pena qui res ecclesiae et episcoporum bona inuadit.

C. LIX. Res ecclesiastica principum auctoritate distribui non possunt.

C. LX. Nichil de iure suae diocesis episcopi presumant auferre.

C. LXI. Possessiones ecclesiae derelictas nulli sit licentia alienandi.

C. LXII. A clericis et piis locis ultra statuta Patrum aliquid episcopus non exigat.

C. LXIII. De redditibus ecclesiae quarta pars clericis distribuenda est.

C. LXIV. Episcopi turpis lucri gratia nichil a monachis uel clericis suis exigere debent.

C. LXV. Reus apud Deum habetur qui sacerdotibus decimas non soluerit.

C. LXVI. Decimae sacerdotibus sunt reddendae.

C. LXVII. Se ipsum condempnat qui euangelizantibus necessaria subtrahit.

C. LXVIII. Liberum est clericis monachis decimas concedere.

QUESTIO II.

C. I. Presbiteri in monasteriorum ecclesiis instituantur per abbates.

[PALEA. C. II.

C. III. De eodem.

C. IV. De eodem.

C. V. Item Ambrosius sermone I. de Quadragesima.

C. VI. Abbates in parrochialibus ecclesiis absque episcopi consilio presbiteros non ordinent.

C. VII. Quorumcumque monachorum ecclesiae episcoporum subdantur regimini.

[QUESTIO V.]

C. VIII. [I.] Episcopus, qui in alterius diocesi ecclesiam edificat, eius consecrationem sibi uendicare non audeat.

C. IX. [II.] Basilicae nouiter conditae ad episcopum pertinent, cuius conuentus constiterit esse.

C. X. [III.] Edificatori episcopo in diocesi alterius ecclesiam consecrare non licet.

QUESTIO III.

C. I. Rusticanae parrochiae apud episcopos, qui eas possident triginta annis sine uiolentia permaneant inmobiles.

C. II. Dioceses triginta annis ab episcopis possessae inmobiles permaneant.

C. III. Territorii possessio conuentum non adimit.

C. IV. Tricennalis possessio intra unam prouinciam seruari debet.

C. V. Status parrochiarum nec presumptione, nec temporis prescriptione mutari potest.

C. VI. Limitis possessio prescribi non potest.

C. VII. Spatia, que diffinita fuerint, tempore prescribi non possunt.

C. VIII. Priuilegia per XXX. annos possessa inmobilia seruari debent.

C. IX. Repeti non possunt que XXX. annis quiete possidentur.

C. X. Vita irrite disponentis non poterit pertinere ad tricennium temporis.

C. XI. Que in beneficiis possidentur prescribi non possunt.

C. XII. Que humanitatis intuitu aliquibus prestantur prescribi non possunt.

C. XIII. Temporis prescriptio non obicitur ubi hostilitatis metus interuenerit.

C. XIV. Temporis non currit prescriptio, ubi furor hostilitatis incumbit.

C. XV. Si qui episcopi dioceses suas Deo lucrari negligunt post triennium constabunt eis episcopis, quorum studio fidei sunt reconciliatae.

[C. XVI.]

C. XVII. Priuilegia Romanae ecclesiae non nisi centum annorum prescriptione tolluntur.

QUESTIO IV.

C. I. Tricennio temporis aliquid monachi prescribere non ualent.

C. II. Quadraginta annorum prescriptio religiosis domibus conceditur.

C. III. De eodem.

QUESTIO V. [VI.]

C. I. Iudicio, non manibus, res ecclesiae defendantur.

QUESTIO VI.

C. I. [II.] Causae suae detrimentum patiatur episcopus, qui ecclesias suas ab alio retentas propria auctoritate querit adire.

C. II. [III.] Delictum personae in dampnum ecclesiae conuerti non potest.

C. III. [IV.] In personam deliquentis, non in facultates eius ultio procedat.

C. IV. [V.] Res eorum, qui ex clero labuntur simul cum ipsis monasterio tradantur.

C. V. [VI.] Inutilis sacerdos ecclesiam suam dignitate non priuat.

C. VI. [VII.] Possessiones monasterii pro peccato abbatis episcopo tollere non licet.

C. VII. [VIII.] Que sacerdotes dederunt subsequentes pontifices nullatenus auferre presumant.

QUESTIO VII.

C. I. Decimae a laicis non possideantur.

C. II. De eodem.

[C. III.]

C. IV. Fideliter decimas dat qui omnium suorum decimas soluit.

C. V. Excommunicentur qui sacerdotibus decimas dare noluerint.

C. VI. Veterum exemplo decimae soluuntur.

C. VII. Decimae non sunt redimendae a populo.

C. VIII. Quia decimae non redduntur, indictio fisci accessit.

C. IX. Columbas uendit qui ecclesiam indisciplinatis conmittit.

C. X. Omnes basilicae ad eum pertinent episcopum, in cuius territorio positae sunt.

C. XI. Archidiaconus, archipresbiter, prepositus, uel decanus, nec offitia, nec beneficia ecclesiastica tribuat sine consensu episcopi.

C. XII. De manu laici episcopatus uel abbatia suscipi non debet.

C. XIII. Excommunicationi subiaceat, nec inuestiturae sentiat fructum, qui de manu laici ecclesiam susceperit.

C. XIV. De eodem.

C. XV. De eodem.

C. XVI. Excommunicetur qui per laicos ecclesias obtinet.

C. XVII. Qui per laicos ecclesias obtinet, et qui ei manus inponit, communione priuetur.

C. XVIII. De eodem. Idem.

C. XIX. De eodem. Idem.

C. XX. Nullus clericus per laicos ecclesiam obtineat.

C. XXI. Singuli episcopi suos habeant yconomos.

C. XXII. Laici non sunt constituendi yconomi.

C. XXIII. Laicus in ecclesia aliquid statuendi facultatem non habet.

C. XXIV. Ecclesiasticas dignitates laici disponere non debent.

C. XXV. Laicus sacrilegus habetur qui dispositionem uel dominationem rerum ecclesiasticarum usurpat.

C. XXVI. In ecclesia, quam quis edificat, nichil sibi pre ceteris uendicet.

C. XXVII. De eodem. Idem.

C. XXVIII. De eodem.

C. XXIX. Laici presbiteros de ecclesiis non eiciant.

C. XXX. Fundatores ecclesiarum, si inopes esse ceperint, ab eisdem alimenta accipiant.

C. XXXI. Heredes eius, qui ecclesiam construxit, nichil aliud quam pro ea sollicitudinem gerere debent.

C. XXXII. Fundatores ecclesiae ordinandos in ea episcopo offerant.

C. XXXIII. A dominio constructoris oratorium non est auferendum.

C. XXXIV. De eodem.

C. XXXV. Episcoporum prouidentia a fundatoribus ecclesiae honorentur.

C. XXXVI. Reliquiae auferantur ecclesiarum, si plures heredes de eis contendunt

C. XXXVII. Non liceat laicis de ecclesia eicere presbiteros.

C. XXXVIII. Absque episcoporum consensu laici presbiteros de ecclesiis non eiciant.

C. XXXIX. Sine uoluntate episcoporum decimas uel ecclesias a laicis monachi non suscipiant.

C. XL. Nulli liceat in suum ius monasterium conuertere; ad ordinandum tamen alii tradere illud ualet.

C. XLI. Episcopi et fratrum consilio monasterium ad meliorandum alii subponere quisque non prohibetur.

C. XLII. Publicae penitenciae subiciantur qui circumueniendo aliquos tondere presumunt.

C. XLIII. Sine uoluntate fratrum aliquem de suis propinquis abbas sibi substituere non ualet.

CAUSA XVII.

QUESTIO I.

C. I. Que Deo uouentur necessario reddantur.

[C. II.] Item Ieronimus.

C. III. Dignus est supplicio qui se ipsum Deo subtrahit a uoto resiliens.

C. IV. Ante Dei oculos cadunt qui bona, que concipiunt agere recusant.

QUESTIO II.

C. I. Non cogitur aliquis in monasterio manere, nisi professionem fecerit in manu abbatis.

C. II. Uxor post propositum continentiae ducta dimitti non debet.

C. III. Nullus qui incognitus est monasticum habitum sumat ante triennium.

QUESTIO III.

QUESTIO IV.

C. I. Honore priuetur qui de iure ecclesiae aliquid alienare presumit.

C. II. Item Gregorius Anthemio Subdiacono, libro XI. epistola 31.

C. III. Qui reuocandum putat quod ecclesiae contulit sacrilegii crimen incurrit.

C. IV. Qui sacris locis derelicta retinere contendit sacrilegium conmittit.

C. V. Sacrilegi iudicantur qui ecclesiae facultates alienant.

C. VI. Excommunicetur qui confinia ecclesiae frangere temptauerit.

C. VII. Soluatur altario quod pro emunitate emendatur ecclesiae.

C. VIII. Non licet alicui hominem de ecclesia rapere.

C. IX. Fugientem ad ecclesiam nemo audeat abstrahere.

C. X. Ab ecclesiae arceatur ingressu qui aliquem de ecclesia uiolenter rapuerit.

C. XI. Ecclesiarum dignus non est ingressu qui eas uiolat.

C. XII. Qui ecclesiam Dei uastat, et eius sacerdotes insequitur, sacrilegus iudicatur.

C. XIII. Qua pena feriatur qui ecclesiae usibus dedicata predia uexare temptauerit.

C. XIV. Item Hyginus Papa.

C. XV. Iudae similis probatur qui ornamenta ecclesiae subripit.

C. XVI. De eodem.

C. XVII. De eodem.

C. XVIII. Sacrilegium facit qui pecuniam ecclesiae rapit.

C. XIX. Segregetur ab ecclesia clericus, qui seruum uel discipulum suum ad eam fugientem uerberare presumit.

C. XX. Qui de atrio uel porticibus ecclesiae fugientem abstrahit excommunicetur.

C. XXI. De multiplici genere sacrilegii, et pena eiusdem.

C. XXII. Nisi canonice iudicatum episcopum conprehendens laicus, excommunicetur.

C. XXIII. Flagellatores presbiterorum, post tertiam ammonitionem si non resipuerint, excommunicentur.

C. XXIV. Item ex Concilio Moguntino sub Rabano, c. 24.

C. XXV. Item ex Concilio Triburiensi.

C. XXVI. Item ex eodem, c. 5.

C. XXVII. Pro graduum uarietate mulctentur qui clericos occidunt.

[C. XXVIII.]

[C. XXIX.]

C. XXX. Nulli liceat Romanam ecclesiam iudicare, uel eius sententiam retractare.

C. XXXI. Sacrilegium faciunt qui Iudeis publica offitia conmittunt.

C. XXXII. Post prestitam securitatem serui restituantur dominis, qui ad ecclesiam confugiunt.

C. XXXIII. Securitate accepta ad rationem reddendam fugitiui ab ecclesia exire cogantur.

C. XXXIV. Eripiatur in libertatem seruus, cui Christiano Iudeus circumcisionis signaculum inpressit; alioquin ab ecclesia suo domino reddatur inuitus.

C. XXXV. De atrio ecclesiae, quod triginta passibus clauditur, nisi prius data securitate fugiens non abstrahatur.

C. XXXVI. Ante datam securitatem de atrio ecclesiae fugitiuus non cogatur exire.

C. XXXVII. Religionis occasione dominum suum non audeat seruus contempnere.

C. XXXVIII. Corripiatur durissime qui causa religionis docuerit seruum dominum suum contempnere.

C. XXXIX. Primati insinuetur necessitas, que res ecclesiae distrahere conpellit.

C. XL. Sine licentia episcopi quicquid abbas uendiderit, in irritum deducatur.

C. XLI. Nullo titulo res monasterii ualent ab eius iure segregari.

[PALEA. C. XLII.

C. XLIII. Non debet ecclesia suscipere que filio exheredato sibi offeruntur.

CAUSA XVIII.

QUESTIO I.

C. I. Qui de monacho episcopus ordinatur quod ante consecrationem habuerit monasterio, quod uero post consecrationem acquisiuit propriae ecclesiae derelinquat.

QUESTIO II.

C. I. Abbates et alia offitia per episcopos debent institui et ordinari.

C. II. Congregatio monasterii, non episcopus abbatem instituat.

[C. III.]

C. IV. Ille debet abbas institui, quem sua congregatio et possessionis dominus ordinari poposcerit.

C. V. De libertate monachorum.

C. VI. Missas publicas in cenobiis episcopi non celebrent, nec aliquod eis grauamen inferant.

C. VII. Baptisterium in monasterio non permittatur fieri.

C. VIII. Cum permissione episcopi abbas locum suum potest deserere.

C. IX. Non licet monachis abbates pro suo arbitrio expellere, aut alios ordinare.

C. X. Sine conscientia episcopi monasteria nullus edificet.

C. XI. Examinetur ab episcopo religiosis feminis preponendus.

C. XII. Sine permissione episcopi nullus monasterium presumat incipere.

C. XIII. De eodem.

C. XIV. Absque episcopi uel abbatis uoluntate nullus monachorum cellulam construere presumat.

C. XV. Abbas, qui cautus in regimine non fuerit, a proprio episcopo et a uicinis abbatibus a suo arceatur honore.

C. XVI. In episcoporum potestate abbates consistant.

[C. XVII.]

C. XVIII. Episcopalia nullus ministret abbatibus, qui alicui episcoporum nolunt subesse.

C. XIX. Utilitates monasterii a proprio episcopo debent disponi.

C. XX. Neque conmatres sibi facere, neque ad feminas accedere monachis licet.

C. XXI. Cum sanctimonialibus monachis habitare non licet.

C. XXII. Monachi et monachae in nullo simul cohabitent loco.

C. XXIII. A monasterio monachorum longius constituantur monasteria puellarum.

C. XXIV. Puellarum monasteria monachorum presidio et ministratione regantur.

C. XXV. De eodem.

C. XXVI. Monasteria clericorum uel laicorum habitacula fieri non debent.

C. XXVII. Qui in sacro sunt ordine constituti in monasteriis nullam habeant potestatem.

C. XXVIII. Gratia uisitandi et exhortandi monasterium episcopus adire potest.

C. XXIX. Frequenter episcopi monasteria uisitent, et que corrigenda sunt corrigant.

C. XXX. Non debet episcopus aliquid a monasterio exigerepreter conditiones, quas dedicationis tempore constituit.

C. XXXI. Consueta seruitia episcopis monasteria exhibeant.

CAUSA XIX.

QUESTIO I.

C. I. Non debet negari clericis ingressus, qui monachorum propositum appetunt.

QUESTIO II.

C. I. Inuito episcopo eius clericum nemo suscipiat.

C. II. Qui monachorum propositum appetit, etiam inuito episcopo recipiendus est.

QUESTIO III.

C. I. Regulares canonici monachi fieri non debent.

C. II. De eodem.

C. III. Patris sui concessione regulares canonici monachi possunt fieri.

C. IV. Que semel sunt dedicata, monasteria semper perseuerent.

C. V. Qui loca sacra communia diuersoria fecerit, clericus deponatur, laicus excommunicetur.

C. VI. Antequam biennium in conuersione conpleuerit, aliquis tonsurari non debet.

C. VII. Post monasterii ingressum nulli relinquitur licentia testandi.

C. VIII. Post ingressum monasterii eidem monasterio omnia sunt conferenda.

[C. IX.] Item constitutio noua.

[C. X.]

CAUSA XX.

QUESTIO I.

C. I. Virginitatis professio quo tempore firma esse incipit.

C. II. Non licet de monasterio egredi quem pater uel mater infra annos infantiae fecerit ordinari.

C. III. Aut propria professio, aut paterna deuotio monachum facit.

C. IV. In monasterio perpetuo maneant qui a parentibus traditi fuerint.

C. V. De eodem.

C. VI. Qui a progenitoribus monasterio traditus est, de eo egredi non ualet.

C. VII. Item ex Penitenciali Theodori.

C. VIII. Non licet puellis nuptias eligere, que spontanea uoluntate uirginitatis propositum susceperunt.

C. IX. Extra uoluntatem propriam retrusi in monasteriis non teneantur.

C. X. Unde Marcellus Papa.

C. XI. Non nisi certis diebus uelamen inponatur uirginibus.

C. XII. Ante sexagesimum etatis suae annum uirgines non consecrentur.

[C. XIII.]

C. XIV. Ante uigesimum quintum annum uirgines non consecrentur.

C. XV. Item Pius Papa.

C. XVI. Professionem uiduitatis faciant, et habitum religionis sumant, que castitatem seruare proponunt.

QUESTIO II.

C. I. Tonsura uel uestis religiosa in minori etate suscepta a parentibus irrita fieri potest.

C. II. Usque ad annos XII. paternae uoluntatis puella subiaceat arbitrio.

[C. III.]

C. IV. Infantes oblati a parentibus sub plurimorum testimonio suscipiantur.

QUESTIO III.

C. I. Non potest deseri propositum monachi sponte susceptum.

C. II. Qui religiosum habitum sponte susceptum deserere uoluerit ad ipsum redire cogatur.

C. III. Semel in clero taxati, uel monasteriis deputati, ad miliciam non redeant.

C. IV. Monasterialibus disciplinis nullus subiciatur inuitus.

C. V. Restituantur heredibus res eorum, qui ab episcopis uel abbatibus decepti comas deposuerunt.

QUESTIO IV.

C. I. Non sunt prohibendae uirgines sacrae, que causa religionis aliud monasterium adire desiderant.

C. II. Vota monachi sine consensu abbatis sui irrita sunt.

C. III. Monachum nullus suscipiat aut ordinet absque abbatis sui permissu.

Continúa en: https://teologocanonista2017.blogspot.com/2017/01/concordia-discordantium-canonum-y-iii.html